ماهی گرمابی چیست؟

شاید شما هم نام ماهی گرمابی را شنیده باشید و برایتان سوال پیش آمده باشد که ماهی گرمابی چیست؟ و به چه ماهیانی ماهی گرمابی گویند و چه آبزیانی در دسته ماهیان گرمابی قرار میگیرند، این نوع ماهیان چه خصوصیات و ویژگی هایی دارند و فاکتور های تاثیر گذار در فرآیند پرورش آنها چیست؟ اما اگر در ابتدا بخواهیم به طور کلی توضیحاتی را در رابطه با پرورش ماهی گرمابی بدهیم باید بگوییم که این نوع ماهیان در آب های شیرین و در محدوده دمایی 25 تا 29 درجه بهترین میزان تغذیه و رشد خود را دارند و از دمای 15 درجه كمتر و از 35 درجه بالاتر تغذیه ماهیان گرمابی تاثیر چندانی بر رشد و سلامت آنها  ندارد.

محیط های پرورشی ماهی گرمابی

برای پاسخ به این سوال که محیط های پرورشی ماهی گرمابی چیست؟ ماهی گرمابی در استخرهای خاكی و بتونی پرورش می یابند و رشد آنها در استخرهای خاكی به دلیل تولیدات طبیعی استخر بیشتر از استخرهای ذخیره عادی میباشد.

تراكم و تركیب ماهی در استخر ها

تراكم در واقع به معنای تعداد ماهیانی است كه در یك استخر باید رهاسازی شوند. پرورش دهندگان به دلایل متفاوتی مانند هزینه و استفاده بهینه از فضای استخر ها اكثراً تمایل دارند كه تعداد ماهی بیشتری را در استخر خود رها سازی كنند. ولی باید توجه كنند كه اگر تراکم ماهیان در استخر از یک مقدار استاندارد بیشتر شود، نه تنها میزان تولید و پرورش ماهیان بیشتر نمیشود بلكه رشد ماهی خیلی كم تر میشود.

كارشناسان در این خصوص بر اساس تجربه سالیان گذشته توصیه میكنند كه در استخرهای کوچكتر از 400 متر مربع تا حداکثر 50 ماهی در هر متر مربع رها سازی شود كه البته میزان دقیق آن بر اساس وضعیت استخر توسط متخصصین مشخص میشود.
بد نیست اشاره کنیم که در استان تهران پرورش دهندگان از آب استخر به میزان زیادی برای آبیاری زمین استفاده میكنند و ماهی گرمابی مناسب برای این استخر ها بیشتر كپور علف خوار (آمور) میباشد که این نوع ماهی برای پرورش خود به آب زلال و شفاف نیاز دارد.

تغذیه ماهیان گرمابی

همان طور كه اشاره شد ماهی گرمابی آمور از یونجه و علوفه سبز تغذیه میكند. هر ماهی آمور برای این كه به وزن 1 كیلو گرم برسد نیاز به مصرف 20 تا 25 كیلوگرم یونجه دارد. ماهی آمور هر روز 40 درصد وزن بدن خود غذا میخورد یعنی یك ماهی یك كیلویی 400 گرم علف میخورد.
برای تغذیه وقتی ماهی ها كمتر از 50 گرم هستند علوفه را خرد كنید تا اندازه دهان ماهی شود و آنها را در دو یا سه قاب چوبی بریزید. بهترین زمان غذا دهی ماهی آمور ساعت 8 صبح و 4 بعد از ظهر میباشد. چون این ماهی حریص است و غذای كپور را میخورد. باید اول آن را با علف سیر نمایید و 2 ساعت بعد ماهی كپور را غذا دهی كنید.
ماهی گرمابی كپور همه چیز خوار است و از گندم و جو خیس شده، ذرت خرد شده و غذاهای باقی مانده تغذیه میكند. هر ماهی كپور برای این كه به یك كیلوگرم برسد باید 4 تا 5 كیلو غلات مصرف كند و هر ماهی روزانه 3 درصد وزن خود غذا میخورد. یعنی یك ماهی 600 گرمی 18 گرم غذا در روز میخورد.
مقدار و تعداد وعده توسط كارشناس اعلام میگردد. در استخر های ذخیره چند قطعه نیز ماهی فیتوفاگ میریزند. این ماهی نیاز به تغذیه دستی نداشته و از تولیدات طبیعی استخر استفاده میكند. برای این منظور رنگ آب باید كمی سبز باشد.

مثال: در یك استخر 200 متر مربعی چه تعداد ماهی گرمابی و از چه نوعی باید رها سازی شود؟
قطعه كپور علف خوار (آمور) 160 = 80 × %200
200 × %15 = 30 كپور قطعه
200 × %5 = 10 كپور نقره ای قطعه
پرورش ماهی = استفاده بهینه از منابع آبی خرد=خود كفایی خانوار كشاورز
اگر تعداد ماهی رها سازی شده بیشتر از این مقدار باشد به وزن مناسب نمیرسند و در نتیجه چون كوچك هستند مشتری نخواهند داشت. مردم دوست دارند ماهی درشت بخرند به همین خاطر ماهی كمتر از یك كیلوگرم را نمیخرند.
اگر پرورش دهنده توصیه های كارشناسی را دقیقا رعایت كند در پایان دوره 6 تا 8 ماهه وزن ماهی آمور به 5/1 تا 2 كیلوگرم، ماهی كپور 1 كیلوگرم و ماهی فیتوفاگ به 800 گرم میرسد.

پرورش ماهـی گرمابی

پیشرفت تكنولوژی به همراه تجربه در ارتباط با امورات پرورش آبزیان امكانات و راهكار های جدید و در دسترس و كاربردی را جهت افزایش تولید، كاهش ضایعات و سود آوری بیشتر در اختیار پرورش دهنده ماهی گرمابی قرار میدهد. اما تحقق یافتن امر فوق منوط به كاربردی كردن آن توسط پرورش دهندگان میباشد.

تعریف هوادهی

هوادهی عملی است كه طی آن آب و هوا با هم مخلوط شده و در نتیجه میزان اكسیژن محلول در آب به حد اشباع نزدیكتر میشود و اكسیژن مورد نیاز برای مصرف ماهی تامین میگردد.

منابع تامین اكسیژن آب استخر

در بعضی از استخر های پرورش ماهی كه آب به دلایلی مانند کمبود منابع به كندی تعویض میشود اكسیژن محلول در آب در طول شبانه روز تغییرات زیادی میكند به طوری كه در روز های ابری و در هنگام صبح دم كمبود میزان اكسیژن كاملا مشهود میباشد و تلفات ماهیان را نتیجه خواهد داد. لذا باید تدابیری اندیشید تا سلامت ماهیان در چنین شرایطی حفظ شود. برای این كار باید از روش های هوادهی بسیار ساده كه هر پرورش دهنده قادر به اجرای آن میباشد استفاده كرد.

نصب برج هواده در محل خروج آب از لوله موتور پم

در این روش آب پس از عبور از دهانه لوله اصلی بر روی صفحات مشبك برج ریزش كرده و به صورت قطرات بسیار ریز در آمده و وارد كانال آب رسانی میشود. در حین این عمل آب گاز های مضر خود را از دست داده و با اكسیژن وارد استخر میگردد. استفاده از این نوع هواده در استخرهای پرورش قزل آلا شدیدا تاكید میگردد.

نصب لوله سوراخ دار پلی اتلینی بر روی دیواره استخر

در این روش آب پس از عبور از روزنه های لوله به ارتفاع یك متر به صورت قطرات ریز بر روی آب استخر پاشیده شده كه باعـث افزایش اكسیژن میگردد.

 استفاده از پمپ های آب

در روزهای ابری كه ماهیان با كمبود اكسیژن مواجه هستند استفاده از این روش ضروری به نظر میرسد. برای این كار یك دستگاه پمپ برقی یا بنزینی را بر روی دیواره استخر گذاشته و با مكش آب استخر و برگشت مجدد آب میزان اكسیژن آب را افزایش میدهند. ایجاد كانال بر روی دیوار ها استخر و نصب كردن لوله های 20 سانتی پلی اتیلنی (قطر كمتر از یك اینچ) در فاصله های 40 سانتی متری روی دیواره استخر به سمت داخل آن در این روش آب مستقیما وارد كانال شده و پس از عبور از لوله ها به داخل استخر ریزش كرده و میزان اكسیژن آب افزایش پیدا میكند.

هواده چه وسیله ای است؟

در پرورش ماهی گرمابی هر وسیله ای كه اكسیژن محلول در آب را افزایش دهد و به حد اشباع نزدیك تر كند هواده به حساب می آید. هوا دهنده ها به لحاظ نحوه تزریق هوا در آب متفاوت هستند. بعضی ها از طریق تزریق اكسیژن آب در استخر مثل فواره، موتور پمپ و بعضی ها دمیدن هوا در آب این عمل را انجام میدهند مثل هوا ده جت و اسپلش.

برای پرورش دهندگانی كه میخواهند تولیدشان بیشتر از ظرفیت استاندارد استخر باشد به كارگیری هواده مثل هواده فوق در طول دوره پرورش ضروری میباشد.
مثال: با به كار بردن یك دستگاه هواده میتوان تعداد 10000 قطعه بچه ماهی قزل آلا را در یك استخر 500 متر مربعی با میزان آب 20 لیتر در ثانیه پرورش داد و مقدار 2 تا 5/2 تن ماهی قزل آلا برداشت نمود.
هوادهی = تامین اكسیژن ماهی = تغذیه بهتر = رشد مطلوب
این نوع پرورش آبزیان در ابتدا در كشورهای در حال توسعه انجام میگیرد.
به مدیریت كمی نیاز دارد. جمعیت ماهیان به درستی
ارزیابی نمیشود و تفاوت هایی در رشد و اندازه ماهیان دیده میشود.
استخرها معمولا بزرگ و كم عمق هستند و مساحت آنها از 1 تا چندین هكتار متغییر است.